(het Nederlandse gedeelte staat zo als altijd onderaan)

Wenn man das Wort Tansania bei Google eingibt, trifft man automatisch auf Menschen in bunten Gewändern mit vielen und großen Ohrringen. Den Massai. Ein nomadisches Volk das in Tansania und Kenia zu finden ist. Ein Volk mit vielen Traditionen die auch so gut wie möglich beibehalten werden. In Tansania gehören sie zum ganz normalen Straßenbild. Will man aber mit den echten Massai in Kontakt kommen muss man Arusha verlassen und damit auch ein großen Teil der Zivilisation. Nach rund einer Stunde fahren ist nicht nur die Umgebung ganz anders, sondern ist man auch plötzlich in einer ganz anderen Welt. Unterwegs trifft man viele Herden von Kühen und Schafe die auf kargen Boden versuchen noch ein paar Halme grünes Gras zu finden (Regen wird hier ganz dringend benötigt). Gehütet werden sie immer von Jungen zwischen 5 und 15 Jahre. Mit 15 werden Jungen dann zu Männern. Zur Tradition der Masai gehört das Jungen eine gewisse Zeit alleine überleben und früher einen Löwen mit Pfeil und Bogen erlegen müssen. Das gibt es inzwischen zum Glück nicht mehr. Aber es ist immer noch so das Jungen sobald sie14 oder 15 sind, eine Nacht alleine im Wald verbringen müssen. Am nächsten Tag werden sie beschnitten (in Tansania sind alle Männer beschnitten, die meisten als Kleinkind) und zählen dann als Mann. Letzten Freitag war in Tansania der letzte Schultag für die meisten Schulen. Dieser Tag bedeutet für viele Jungs auch den Abschied ihrer Kindheit. Als ich im daladala auf dem Weg nach Hause war begegnete ich einigen Jungen, die begleitet durch eine Gruppe Männer sich auf den Weg machten um ihr erste Nacht alleine zu verbringen. Es lief mir kalt den Rücken runter bei der Idee das die Jungen denen ich grade begegnet war am nächsten Tag beschnitten werden würden. Ohne jegliche Betäubung oder hygienische Maßnahmen. Oft kommt es dabei auch zu Komplikationen sodass sie als noch das Krankenhaus aufsuchen müssen.

Bei einigen Masaigruppen gehört es auch immer noch zur Kultur das Mädchen beschnitten werden bevor sie verheiratet werden. Und da spreche ich nicht von Dörfern die irgendwo mitten in der Serengeti liegen sondern eine Autostunde entfernt von Arusha. Gemeinschaften die zum HIMS Projekt gehören. Zu denen ich auch regelmäßig komme. Ich fand es ziemlich konfrontierend zu wissen das die Mädchen denen ich Klamotten und einen Schulrucksack bringe, beschnitten werden bevor man sie zwingt einen meistens deutlich älteren Mann zu heiraten. Aus dem Grund sind Sacha (die diejenige die für HIMS arbeitet und den Kontakt zu den Gruppen herstellt) und ich auch nochmal zu dieser Gruppe gefahren um Aufklärung zu betreiben. Vor allem Frauenbeschneidung oder eher Verstümmelung wiegt sehr viel Gefahren. Auf der einen Seite währen des Eingriffes der auch ohne medizinische Instrumente oder Hygienevorschriften ausgeführt wird. Oft kommt es zu starken Blutungen oder Infektionen. Das daraus resultierende Narbengewebe kann bei einer Geburt eine große Gefahr für das Baby wie auch für die Mutter darstellen.

Bei der betreffenden Masai Gemeinschaft, geht es um eine Gruppe, die erst seit ein paar Monaten zum HIMS Projekt gehört und bei denen man ganz unten anfangen muss. ES ist ein Prozess von mehreren Jahren bis sie es so weit verinnerlicht haben das es auch ausgeführt wird. Es war eine sehr freundliche und dankbare Gemeinschaft. Ich hatte soviel Klamotten bekommen, das ich sie nicht nach Größe sortieren konnte. Und so konnte es auch passieren das Kinder Klamotten nicht in der richtigen Größe bekamen. Aber das war nicht schlimm. Jeder war sehr glücklich, das er was bekommen hatte und anschließend wurde untereinander getauscht. Auch die gespendeten Rucksäcke sind zu dieser Gruppe gegangen sodass Kinder die nutzen können um ihre Schulunterlagen zu transportieren. Ich war jetzt schon mehrmals bei Massai Gruppen aber immer wieder habe ich das Gefühl in einer anderen Welt zu landen. Wenn man fragt wo denn die anderen Gruppenmitglieder sind und etwas komisch angeguckt wird. Jemand müsse schließlich Wasser holen und die Tiere trinken lassen und da wären sie erst in ein paar Stunden wieder zurück. Und ich brauche nur den Hahn aufzudrehen und habe Wasser im Überfluss.

Dabei ist es so ein essentieller Bestandteil des Überlebens...

Dadurch das Mädchen häufig mit älteren Männern verheiratet werden passiert es regelmäßig das der Mann lange vor ihnen stirbt. In der Kultur der Massai haben die Frauen dann die Möglichkeit einen Bruder ihres verstorbenen Mannes zu heiraten. Sodass sie sich sicher sind das sie einen Mann an ihrer Seite haben aber es auch in der gleichen Familie bleibt. Da ist es auch kein Problem das der Mann bereits verheiratet ist. Auch in der Gruppe mit der ich gearbeitet haben gibt es einige Frauen die ihren Mann nicht für sich alleine haben sondern zum Teil die dritte oder vierte Frau sind.

Die Masai sind ein sehr stolzes und Interessantes Volk die sich in den letzten Jahrzehnten immer mehr trennen mussten von ihren Gebräuchen und Ritualen um der modernen Welt Platz zu machen. Oft sieht man sie auch in Arusha, aber wenn man mit Ihnen ins Gespräch kommt, sind sie doch nur glücklich wenn sie in ihrem Dorf leben können und so weit wie möglich frei sind in dem wie sie ihr Leben ausfüllen. Ich finde es dann auch einen schmalen Grad wie weit WIR uns einmischen müssen in das Leben der Masai. Ich bin davon überzeugt das Frauenbeschneidung absolut keine Rechtfertigung mehr hat und auch alle Kinder die Möglichkeit haben müssen zur Schule zu gehen. Nur dann lernen sie neben Swahili (die Sprache der Masai ist Ma) auch Englisch und können selber entscheiden wie sie Ihre Zukunft aufbauen möchten. Und die Möglichkeiten müssen sie auch haben frei zu sein in dem wie sie leben müssen. Auf der anderen Seite gibt es immer mehr Mädchen die aus Angst vor einer Zwangsehe aus solchen Gemeinschaften fliehen und dann wie bei HIMS aufgenommen werden und die Möglichkeit haben eine andere Zukunfperspektiefe zu kriegen. Ich glaube aber nicht das wir das Recht haben zu urteilen ob das Leben so wie es jetzt stattfindet zu unserer heutigen Zeit passt. Sie müssen nur die ernstgemeinte Möglichkeit haben sich unserer Welt anzupassen soweit wie sie das möchten.

Und noch etwas lustiges zum Schluss. Ursprünglich habe ich das Projekt angefangen weil ich die Kultur interessant und spannend fand. Inzwischen ist es so das ich oft für großes Interesse sorge sobald jemand aus der Gruppe heraus findet das ich auch ein Loch im Ohr habe…

----------------------------------------------------------------------------------------

Als je bij Google het woord „Tanzania“ intoetst komen al snel afbeeldingen van mensen in gekleurden langen gewaanden met velen en grote oorbellen. Zij horen bij Tanzania als een stuk Afrikaanse cultuur. Masai, dat is een nomadisch volk dat vooral voorkomt in Tanzania en Kenia. Vroeger zonder vast verblijf hebben zij nu grotendeels kleine hutjes die verstrooid buiten Arusha liggen. In Tanzania horen die menen met hun „shuka“ bij het dagelijkse beeld. Soms dragen mensen ook Masai kleren om indruk te maken vooral op toeristen en vragen dan ook geld voor een foto. Wil je in contact komen met de echte Masai moet je buiten de stad rijden. Binnen een uur buiten Arusha is de wereld helemaal verandert. Onderweg kom je grote groepen van koeien en geiten tegen. Die op de droge grond op zoek zijn naar een beetje gras. (Regen hebben zij heel erg nodig). En worden bewaakt door jongens in de leeftijd tussen 5 en 15. In de cultuur van de Masai moeten jongens een bepaalde tijd alleen overleven en voor terugkomst een leeuw doden. Dit mag ondertussen gelukkig niet meer, zo veel leeuwen hebben zij hier nu ook niet meer. Tegenwoordig moeten zij een nacht alleen in het bos doorbrengen en worden zij de dag daarna besneden (in Tanzania zijn alle mannen besneden). Vorige week was de laatste schooldag en dat betekend voor sommige jongens ook het einde van hun kindertijd. Toen ik in de daladala zat, zag ik sommige jongens, die ondersteund door een groep mannen op weg waren naar het bos. Ik vond het best erg dat die jongens die eigenlijk nog kinderen zijn een dag later besneden worden en dan op de masai-manier. Dat betekend gewoon bij hun thuis zonder enige medische kennis of hygiënemaatregelen Vaak komt het dan ook tot complicaties zodat zij als nog een ziekenhuis moeten opzoeken.

Bij sommigen Masai groepen is het ook nog steeds aan de orde dat meisjes besneden worden. Vaak worden zij uitgehuwelijkt aan een oudere man en worden ter voorbereiding daarvan besneden. En dan heb ik het niet over groepen die ver buiten de bewoonde wereld in de Serengeti leven, maar over groepen die net buiten Arusha gevestigd zijn. Sommige van deze groepen horen bij het HIMS Project waar ik ook voor werk. Ik vond het best confronterend dat meisjes die kleding en een rugzak van mij hebben gekregen, uitgehuwelijkt worden als zij iets ouder zijn. Maar wat betekend ouder. Dan heb ik het wel over meisjes met een leeftijd van 14 of 15. Ik krijg een brok in mijn keel als ik erover nadenk, wat zij voor een toekomst tegemoet gaan. Het HIMS project probeert nauw bij de behoeftes van de groepen aan te sluiten en op deze manier voorlichting en advies te geven. Dit is ook de reden hoezo Sascha (zij werkt voor HIMS) en ik nog een keer naar deze groep zijn gereden om voorlichting te geven over vrouwenbesnijdenis. Deze onderdeel van hun cultuur bevat heel veel risico's. Vooral het infectierisico en de kans van het ziekenoverdracht tijdens de ingreep. Vaak ontstaan er hevige bloedingen die medische verzorging nodig maken. Maar ook tijdens een zwangerschap kan het gevaarlijk worden voor moeder en kind omdat het weefsel door littekens niet meer zo rekbaar is en het kind tijdens de geboorte daardoor in de problemen kan komen.

Zij horen pas sinds een paar maanden bij HIMS en daardoor wordt ook helemaal aan de basis begonnen. Presentaties zijn best lastig omdat vele vrouwen nooit naar school zijn gegaan en daardoor geen Swahili spreken maar alleen Ma (dat is de taal van de Masai).

Het is een proces die veel tijd nodig heeft tot het helemaal in de hoofden van de mensen is beland. Tot die tijd moeten er regelmatig voorlichting gegeven worden. Maar zij staan er open voor anders waren zij niet bij HIMS gekomen. Die groep waar wij de kleding naartoe hebben gebracht was een heel dankbare groep. Zij waren erg blij dat zij iets kregen. Ik had zo veel kleding mee dat het niet lukte om van tevoren te sorteren op maat. Dus kon het ook gebeuren dat kinderen kleding gekregen in de verkeerde maat. Het was allemaal geen probleem en onder elkaar geruild als het niet paste. Ook de rugzakjes zijn naar deze groep gegaan zodat kinderen zij kunnen gebruiken om haar schoolspullen in op te bergen.

Ofwel het niet zo ver is rijden heb ik toch het gevoel iedere keer in een andere wereld ze zijn beland. Meestal wordt er afgesproken onder een boom ergens op het land. Geen huizen in de buurt. Hoe weten zij dan bij welke boom zij afspreken?

Toen ik een keer vroeg waar de anderen leden van de groep waren, werd ik een beetje raar aangekeken. Iemand moest toch water halen en de dieren laten drinken. Dus zij zouden pas over enkele uren terug zijn….

En ik hoef er alleen de kraan voor open te zetten. Water, een zo essentieel iets om te kunnen overleven.

Omdat vele meisjes met veel te oude mannen getrouwd zij gebeurd het regelmatig dat hun echtgenoot ruime tijd voor hun komt te overlijden. Zoals overal in Afrika, is de echtgenoot heel belangrijk en het hoofd van het gezin. Ook alle beslissingen binnen het gezin worden genomen door de man (dit is algemeen tanzianische cultuur). Bij de Masai betekend het, dat de weduwe met een van zijn broers kan trouwen zodat het wel in het zelfde gezin blijft. Het maakt dan ook niets uit of de man al getrouwd is. Heel veel vrouwen moeten hun man delen met andere vrouwen. Ook in de groep met wie ik heb gewerkt zijn er vrouwen, die de derde of vierde vrouw zijn.

De Masai zijn een trots en interessant volk, welk de afgelopen eeuwen steeds meer ruimte moesten maken voor de moderne wereld. En daardoor ook rituelen en de eigen cultuur steeds minder kon uitvoeren. Ook al leven zij in Arusha, de meeste van hun missen toch het traditionele leven in de dorpjes. Waar zij zo vrij mogelijk hun cultuur kunnen uitoefenen zoals zij dat willen.

Ik vind het een een smaal padje in hoever WIJ invloed moeten nemen op hun leven. Ik ben overtuigd van het feit dat vrouwenbesnijdenis absoluut niet gerechtvaardigd kan worden. Ik vind het ook erg belangrijk dat alle kinderen toegang tot school moeten hebben. Zodat zij naast Swahili ook Engels gaan leren, zodat zij betere kansen voor hun toekomst hebben. Zij moeten vrij zijn te kunnen kiezen welke toekomst zij willen hebben. Uit die redenen zijn er ook wel meisjes die weglopen omdat zij uitgehuwelijkt gaan worden. Zij hebben dan de kans om bij HITS terecht te kunnen om zo een ander toekomstperspectief te krijgen. Maar ik denk niet dat wij het recht hebben om te oordelen of hun manier van leven bij ons huidige leven past. Wij hebben geen recht om zij dingen op te dwingen omdat het van deze tijd is. Zij moeten wel de eerlijke kans hebben om een stapje of twee in onze richting te kunnen doen.

Ik vond het iedere week weer heel interessant om met hun te werken en het is zeker geen volk wat dom is of onder een steen geleefd heeft. Zij hebben alleen een ander interpretatie van hun leven en ander prioriteiten. Masai hebben andere normen en waarden, maar wie zegt dat die van ons beter zijn?

En nog iets grappigs voor aan het eind. Oorspronkelijk ben ik met het project begonnen omdat ik interessant en spannend vond. Ondertussen is het vaak zo dat ik diegene ben, die in de spotlight sta zodra iemand uit de groep ontdekt dat ik ook een redelijk groot gat in mijn oor heb...